Istanbul'un Fethi: II. Mehmet, babasinin �l�m� �zerine ikinci kez Osmanli tahtina oturdugunda, devletin ortasinda bir ser adacigi h�linde kalmis k�hne Bizans'i ortadan kaldirmayi �ncelikle hedef olarak belirlemisti. B�ylelikle Osmanli devleti tam bir cihan devleti haline gelebilecekti. Hedefini ger�eklestirmek i�in ilkin Sirbistan ve Efl�k ile anlasma imzalayan Fatih, Karamanoglu tehlikesini de ge�ici de olsa bertaraf etti. Bizans'a ulasabilecek muhtemel yardimi �nlemek i�in Bogaz'in Avrupa yakasina Rumeli Hisar'ini yaptirarak kusatma hazirliklarini tamamladi. Nihayet kusatilan Istanbul'a karsi 6 Nisan 1453'te kara ve denizden saldiri baslatildi. II. Mehmet, Edirne'de d�kt�rd�g� �aginin en g��l� toplariyla Istanbul surlarini karadan sarsarken 18 Nisan'da donanma b�t�n Istanbul adalarini ele ge�iriyordu. Fakat, Hali�'in zincirle kapatilmasi sebebiyle kara ve deniz birlikleri m�sterek bir harek�ta ge�emiyor ve bu durum da kusatmanin basarisina g�lge d�s�r�yordu. Nihayet 22 Nisan'da Osmanli donanmasinin karadan Hali�'e indirilmesi gibi m�this bir pl�nin ger�eklestirilmesi, kusatmanin seyrini degistirmeye baslamisti. Seksen par�alik donanmayi bir anda karsilarinda g�ren Bizans'in direnme g�c� artik kirilmisti. 29 Mayis 1453'teki niha� harek�tla Istanbul fethedildiginde, II. Mehmet, Peygamberimizin m�jdesine mazhar oluyor ve "feth-i m�bin" ile "Fatih"lik serefini elde ediyordu.Bizans'in ortadan kaldirilmasi hem T�rk tarihi hem de d�nya tarihi a�isindan b�y�k bir �neme sahiptir. Bu fetihle Osmanli Devleti, artik tam bir cihan devleti h�line gelmis, Isl�m d�nyasi ve Avrupa i�inde b�y�k bir prestij ve g�� kazanmistir. Avrupa i�in bu fetih �ag a�ip, �ag kapayan bir fetihtir. Katolik Avrupa'nin, Ortadoks d�nyasiyla b�t�nlesme �abalari, Istanbul'un fethiyle �nlenmis, aksine Balkanlari da tamamen ele ge�irmek suretiyle Fatih, kisa zamanda Ortadokslari himayesi altina almistir. Nitekim Papa V.Nikola'nin T�rklere karsi harekete ge�ilmesi fikri pek taraftar bulamamis, aksine, Ege adalarindaki halk, Balkanlardaki bazi despotluklar ve prensler Fatih'i Istanbul'un fethinden dolayi kutlayan mektuplar yazmislardir. Papa'nin istegine sadece Almanya, Napoli ve Venedik olumlu cevap vermis fakat onlar da kendilerinden ziyade Sirp, Macar ve Arnavutlari kiskirtarak sonu� almaya �alismislardir.

Fatih'in Bati Politikalar: Sirbistan Seferleri; Istanbul'un fethinden sonra Osmanlilara bagliligini bildiren ve ele ge�irdigi bazi kaleleri geri veren Sirplar Macarlar ile is birligi yaparak yeniden d�smanliklarini g�stermeye baslamislardi. Bunun �zerine 1454-1457 arasinda �� kez pespese Sirbistan'a sefer d�zenlendi. Belgrat disindaki b�t�n Sirp topraklari ele ge�irildi. Sirp Krali Bronkovi�'in �l�m�yle baslayan taht m�cadelelerinden faydalanan Osmanlilar, Sirplari vergiye bagladilar. Taht kavgalarinin yeniden alevlenmesi �zerine, Mora seferinde bulunan Fatih, Sirp meselesine son verilmesini emretti. Mahmut Pasa, 1459'da baskentleri Semendire'yi ele ge�irilerek Semendire Sancakbeyligini olusturdu. B�ylece Sirbistan'da 350 yil s�recek Osmanli h�kimiyeti baslamis oluyordu.

Arnavutluk Seferleri; Papalik ve Napoli kralliginin destegi ve kiskirtmasiyla harekete ge�en Arnavutluk h�kimi Iskender Bey, vurka� taktigi ile Osmanli kuvvetlerine baskinlar d�zenlemekteydi. Bunun �zerine Fatih, bizzat sefere �ikmaya karar verdi. 1465 yilinda ger�eklesen I.seferde, Ilbasan Kalesi'ni yaptirip, i�ine asker yerlestiren Fatih, Balaban Pasa'yi b�lge i�in g�revlendirerek, geri d�nd�. Ancak, Papa ve diger devletlerden aldigi kuvvetlerle T�rklere saldiran Iskender Bey, Balaban Pasa'yi sehit etti ve Ilbasan kalesi'ni kusatti. Bunun �zerine Fatih II. Arnavutluk Seferi'ne �ikti (1467). Ele ge�irilen topraklarda yeni garnizonlar olusturuldu. Bu sirada Iskender Bey �lm�s ve yerine oglu Jean ge�misti. Arnavutlukta baslayan kargasa sebebiyle Fatih 3. kez Arnavutluk seferini baslatti. Arnavutlarin elinde kalmis olan Kroya ve Iskodra kusatildi. Nihayet 1479'da Arnavutluk da bir Osmanli vilayeti haline gelmis oluyordu.

Mora Seferleri; Istanbul'un fethinden sonra Bizans Imparatoru XII. Konstantin'in ogullari, rakipleri Kantakuzen ailesine karsi Mora'da, Osmanlilarin yardimini istemislerdi. Turahanoglu �mer Bey, akincilari ile duruma m�dahale etti ve muhalifler bertaraf edildi. Fakat bu sefer iki kardes arasinda m�cadele baslamisti. B�lge �lkelerinin Mora'yi istil� niyetlerini bilen Fatih 1458'de harekete ge�ti. Korent'i ele ge�iren Fatih, Mora'nin bir kismini merkeze baglayarak, burada bir sancak olusturdu. Atina ve diger b�lgeler ise Osmanli y�netimini kabul etti. Kardesi Dimitrios'a karsi Arnavutlarin destegini alan Tomas'in Osmanlilarla yapilan anlasmayi bozmasi �zerine 2.kez Mora'ya sefer d�zenlendi. Tomas, Papa'nin yanina ka�mak zorunda kaldi. B�lgeye �ok sayida T�rk yerlestirildi. Venedikliler b�lge halkini Osmanlilara karsi ayaklandirmaya �alisiyorlardi. Ancak bunda basari kazanamayan Venedik, Osmanli kuvvetleri tarafindan bozguna ugratildi (1465).

Efl�k ve Bogdan Seferleri; Yildirim zamaninda vergiye baglanan Efl�k Prensligi'nin basina Fatih tarafindan Vlad (Kazikli Voyvoda) getirilmisti(1456). Osmanlilara bagli g�r�nen Vlad aslinda gizliden gizliye d�smanlik ediyordu Vlad'in Fatih'in el�ilerini kaziga oturtarak �ld�rmesi �zerine 1462 yilinda Fatih, Efl�k'a bir sefer d�zenledi. Bogdan'dan da yardim alan Osmanli kuvvetleri voyvodayi uzun s�re takip etti. Neticede, sigindigi Macarlarin, Osmanlilarla yaptigi anlasma �zerine Vlad'i esir etmeleri ile mesele ��z�ld�. Fatih voyvodaliga Radul'u getirdi ve Efl�k bir Osmanli eyaleti h�line geldi. 1455'ten itibaren Osmanli H�kimiyetini taniyan Bogdan Prensligi'nin Kefe'nin fethinden sonra izledigi d�smanca siyaset �zerine Osmanli kuvvetleri 1476'da Bogdan'a girdi. Fatih'in bizzat basinda oldugu Osmanli kuvvetleri Bogdan ordusunu b�y�k bir bozguna ugratti. B�ylece Bogdan da yeniden Osmanli h�kimiyetini tanimis oluyordu.

Bosna-Hersek Seferleri; Osmanlilara vergi yoluyla bagli olan Bosna Kralinin, anlasmalara riayet etmemesi �zerine �sk�p'ten harekete ge�en Fatih, Sadrazam Mahmut Pasa ve Turahanoglu �mer Bey'e Bosna'nin tamamen fethedilmesi emrini vermisti. 1463 yilindaki seferle Bosna Krali Osmanli h�kimiyetini yeniden tanidi. Ancak seyh�lislamin da fetvasiyla sonra �ld�r�ld� ve bu topraklarda Bosna Sancakbeyligi olusturuldu. Fakat ordunun Istanbul'a d�nmesi �zerine ayni yil, Macar krali Bosna'ya girdi. Ikinci kez d�zenlenen seferle Osmanlilar, Yay�e disindaki b�t�n kale ve sehirleri yeniden ele ge�irdiler. Bosna seferleri esnasinda Hersek Krali Stefan da �lkesinin bir kisim topraginin Osmanlilara dogrudan baglanmasi sartiyla tahtinda birakilmisti. Ancak 1483 yilinda Hersek tamamen Osmanli topragi h�line gelecektir.Fatih, Bosna'yi Osmanli topraklarina kattigi zaman "Bogomil" mezhebindeki Bosnalilara �ok iyi davranmisti. Hem Katolik hem de Ortadokslarin kendi kiliselerine almak i�in baski yaptiklari Bogomiller bu sebeple Osmanli y�netimine sicak bakmislar ve kendilerine saglanan din ve vicdan h�rriyetinden etkilenerek zamanla M�sl�man olmuslardi. Iste bu M�sl�man Bosnalilara "Bosnak" denilmektedir.

Fatih devrinde Osmanlilarin karada en g��l� komsusu ve rakibi Macarlar, denizde ise Venedik idi. Macarlar bu d�nemde tek baslarina Osmanlilarla bas edemeyeceklerini bildiginden, dogrudan bir savasi g�ze alamamis, Fatih de tabi� sinir olan Tuna'yi ge�meyi d�s�nmemistir. Ancak akincilar vasitasiyla, Macaristan'a g�venligin saglanmasina y�nelik y�zlerce basarili akin d�zenlenmistir. Keza Venedik Cumhuriyeti de Osmanlilarla dogrudan karsilasmaktansa Balkanlardaki diger devletleri kiskirtmayi yeg tutmustur. G��l� donmasiyla Mora ve Ege'deki adalara sahip olmak isteyen Venedik, Osmanlilar karsisinda istedigi sonucu alamamis, aksine pek �ok ada ve kiyi kaleleri Osmanlilarin eline ge�mistir.

Ege Adalarinin Fethi; Istanbul'u ele ge�iren Fatih, Bizans'a ait b�t�n topraklari h�kimiyeti altinda birlestirmek istiyordu. B�ylece Bizans'in yeniden dirilmesini �nleyecegi gibi, iktisad� ve siyas� a�idan da n�fuz alanini genisletebilecekti. �ncelikle Anadolu kiyisina yakin adalari hedef alan Fatih, Bizans, Venedik ve Cenevizlilerin elindeki bu adalardan Anadolu'ya yapilan korsan akinlarinin �n�n� kesmis olacakti. Ikinci olarak Orta ve Dogu Akdenizdeki adalar hedef alinmisti ki, bu adalar Fatih'in Italya'ya yani eski Roma'ya ge�isini kolaylastiracakti.( Nitekim Gedik Ahmet Pasa komutasindaki bir Osmanli donanmasi Napoli Kralliginin elindeki Otranto'yu fethetmis ve buradan G�ney Italya'ya akinlar d�zenlenmistir.(1480) Fakat Fatih'in �l�m�nden sonra basa ge�en II. B�yezid, Gedik Ahmet Pasa'yi geri �agirinca, sehir savunmasiz kalmis ve Italyanlar kaleyi tekrar ele ge�irmislerdir).1456 yilinda �ncelikle �anakkale Bogazi'na h�kim olan adalardan G�k�eada (Imroz), Tasoz Enez ve Semendirek adalari ele ge�irildi. Ayni tarihlerde Limni ve Midilli halki T�rk y�netimine girmek i�in Osmanlilara basvurmustu. �nce Limni, ardindan, uzun s�ren kusatmayi m�teakip Midilli (1467) ele ge�irildi. Venedikliler 264 yildir ellerinde tuttuklari Agriboz Adasi'ndan Mora ve Ege adalarindaki T�rk birliklerine karsi saldirilarini yogunlastirmaktaydilar. Bunu �nlemek maksadiyla Agriboz'un fethine karar veren Osmanlilar neticede 17 g�n s�ren kusatmadan sonra ama�larina ulastilar. Epir despotunun elindeki Zanta, Kefalonya ve Ayamavra gibi adalar da Fatih'in saltanatinin son zamanlarinda Osmanli topraklarina dahil edilmistir. Ancak St. Jean sovalyelerinin elindeki Rodos'a karsi girisilen birka� muhasara neticesiz kalmistir.

Fatih'in Dogu Politikasi: Karadeniz Politikasi; Osmanlilar, Anadolu'nun b�y�k bir kismini h�kimiyetleri altina almalarina ragmen kuzeyde, Karadeniz kiyisindaki bazi yerler Trabzon Rumlari, Cenevizliler ve Candarogullarinin elinde bulunuyordu. Anadolu T�rk birliginin saglanmasi ve ticaret g�venligi a�isindan bu b�lgelerin ele ge�irilmesi sartti. Iste bu sebeplerle, Fatih karadan ve denizden kuvvetlerini harekete ge�irdi. 1461 yilinda Cenevizlilerin elindeki �nemli bir �s olan Amasra teslim olmak zorunda kaldi. Seferin kendisine karsi yapildigini sanan Candaroglu Ismail Bey, Kastamonu'yu terk ederek Sinop'a �ekildi. Bursa'ya d�nerek birliklerini takviye eden Fatih, Trabzon seferine �ikarken, Sinop da dahil Candarogullarinin topraklarini savasmaksizin ele ge�irdi. Fatih'in asil amaci 1204 yilinda L�tinlerin Istanbul'u isgal etmesi �zerine Bizans hanedanina mensup Komnenlerin ayri bir devlet olusturduklari Trabzon idi. Osmanlilara vergi vermeyi kabul eden Trabzon Rumlari bir taraftan Fatih'in rakibi olan Uzun Hasan ile ittifak i�ine girmisti. Nihayet Fatih, karadan birliklerini Trabzon'a g�nderirken, bir donanma da Sinop'tan kalkarak b�lgeye y�neldi. Bu sirada Uzun Hasan'in Osmanli ordusunu arkadan �evirebilecegi ihtimaline karsi Fatih, ordusunu Sivas'in g�neyinden Yassi�emen'e �evirdi. Uzun Hasan'in annesi Sara Hatun'un ricasi �zerine Akkoyunlularla bir anlasma yapildi. Anlasmaya g�re Akkoyunlular, Trabzon Rumlarina yardim etmemeyi vaat etmislerdir. Anlasmanin akabinde kara ve denizden Trabzon yeniden kusatildi. �aresiz kalan Trabzon H�kimi David Komnen sehri teslim etmeyi kabul etti (26 Ekim 1461). B�ylece 258 yil devam eden Trabzon Rum Imparatorlugu da tarihe karismis oldu.

Karadeniz'in Anadolu kiyilarini tamamen h�kimiyetine alan Fatih'in bundan sonraki hedefi, �nemli ticaret limanlari olan Ceneviz kolonilerini ortadan kaldirarak, Karadeniz'i tam bir T�rk g�l� yapmak idi.

Gedik Ahmet Pasa komutasindaki donanma 1475 yilinda Kefe, Azak ve Menkup iskele ve kalelerini ele ge�irdi. B�ylece Osmanlilar, Altinorda Hanligi'nin zayiflamasiyla ortaya �ikan Kirim Hanligi ile komsu oldu. Azak Kalesi'nin d�s�r�lmesi sonucunda bazi Cenevizliler ile birlikte Kirim hanlarindan Mengli Giray Han da esir edilmisti. Mengli Giray Han'in Istanbul'a getirilmesiyle Kirim Hanligi Osmanli h�kimiyetine girmis oldu. (1478). Kirim hanlari 350 yil boyunca Osmanlilarin batiya karsi en g��l� m�ttefikleri olarak hizmet vermislerdir.Anadolu'da T�rk Birliginin Ger�eklesmesi; Osmanlilarin kurulus devrinden beri en cidd� rakipleri durumundaki Karamanogullari, Fatih'in politikalarina karsi, Akkoyunlu ve Meml�klu devletlerinin destegini sagladigi gibi, Venediklilerle de bir ittifak kurmakta sakinca g�rmemislerdi. Bu d�smanca tavir �zerine Fatih 1466 yilinda Karamanogullari �zerine y�r�meye karar verdi. Beylik topraklarinin b�y�k kismi Osmanlilarin eline ge�mesine ragmen Fatih, Larende ve Silifke y�relerine �ekilen Karamanogullarina karsi m�cadeleyi, Otlukbeli Savasi'nin sonrasinda da s�rd�rm�st�r. Fakat Karaman Beyi Kasim'in �l�m�nden sonra (1483) beylik tamamen oradan kalkmis olacaktir. Akkoyunlu Beyi Uzun Hasan, 1467 yilinda Karakoyunlu topraklarina sahip olunca Osmanlilar aleyhine h�kimiyetini genisletmeye baslamisti. Anadolu birligi y�n�ndeki bu tehlike �zerine Fatih, 1473'te harekete ge�ti. Otlukbeli mevkiinde yapilan savasta Osmanlilar b�y�k bir zafer kazandilar. Artik Akkoyunlular Osmanlilar i�in bir tehlike olmaktan �ikmisti.

Fatih bundan sonra Hicaz su yolllarinin onarimi hususunu bahane ederek Meml�klar'a karsi harekete ge�ti. Fakat bu d�nemde Meml�klarla b�y�k bir savasa girilmemistir. Fatih'in 1481'de hazirlik yaptigi ve �l�m�yle yarim kalan seferin ya Rodos'a ya da Misir'a y�nelik oldugu s�ylenir.

Fatih'in �l�m� �zerine Osmanli tahtina b�y�k oglu B�yezid ge�misti. Ancak diger oglu sehzade Cem, Rodos sovalyelerinin eline d�smesiyle sonu�lanan,taht m�cadelesine girmisti. B�yezid'in m�tereddit ve ihtiyatli politikalari sebebiyle, Akkoyunlularin yerini alan Safaviler g��lenerek Anadolu'da Sahkulu Isyani gibi ayaklanmalari kiskirtmis, Meml�klara karsi basarisiz seferler d�zenlenmistir. Buna ragmen B�yezid d�neminde Kili ve Akkerman ele ge�irilerek Bogdan tamamiyla Osmanli h�kimiyetine girmis(1484), Venedik ve Ha�lilara karsi denizlerde �st�nl�k kurulmus, Modon, Koron, Inebahti ve Navarin gibi Mora kiyilarindaki kale ve limanlar zapt edilmistir(1502).

Barbaros kardeslerin denizlerdeki zaferlerine ragmen �zellikle dogudaki olumsuz gelismeler ve Sahkulu Isyani(1511), devlet islerinden elini �eken B�yezid'in sagliginda sehzadeler arasindaki taht m�cadelesinin kizismasina vesile olmustur. Nitekim Sehzade Selim'in m�cadeleyi kazanmasi �zerine 1512 yilinda II. B�yezid tahttan feragat etmistir.

Yavuz Sultan Selim Devri; Hen�z Trabzon'da vali iken Dogu'da Safavilerin nasil g��lendigini g�ren ve onlarla basarili bir m�cadeleye giren Selim, tahta �iktiktan sonra, Anadolu'daki mezhep m�cadelesine bir son vermek i�in Safavilerle dogrudan savasa girmeyi ka�inilmaz g�rmekteydi. Nihayet ordusunun basinda Dogu seferine �ikan Yavuz Selim, �aldiran Ovasi'nda Sah Ismail'in ordusuyla b�y�k bir meydan muharebesi yapti. Iki T�rk h�k�mdarinin m�cadelesinden Selim �st�n �ikti (23 Agustos 1514). Dogu Anadolu topraklari Osmanlilarin eline ge�ti. Yavuz, Tebriz'e kadar Sah Ismail'i takip etti. Dulkadirogullari beyligi Osmanli y�netimine alindi ve sonra ilhak edildi (1515)Babasi d�neminde Meml�klara karsi yapilan seferlerin �ogu kez basarisizlikla neticelenmesi, Osmanlilarin dogu'da ve Isl�m d�nyasinda �st�nl�k kurmalari �n�ndeki en b�y�k engel idi. Bu sebeple, Safavi tehlikesini bertaraf ettikten sonra Yavuz, Meml�klara karsi b�y�k bir ordu hazirladi. Misir Meml�k Sultani Kansu Gavri, Osmanli ordusunu Halep'in kuzeyinde karsiladi. Ancak Mercidabik Savasi Osmanlilarin zaferiyle son buldu (24 Agustos 1516). Kansu Gavri savas sirasinda �ld�. Malatya'dan Sina yarimadasina kadar olan topraklar Osmanlilarin eline ge�ti. Kisi Sam'da ge�iren Yavuz, tekrar Misir'a y�neldi. Yeni Meml�k Sultani Tomanbay ile Kahire'nin kuzeyindeki Ridaniye mevkiinde yapilan savasi da Osmanlilar kazandi. (22 Ocak 1517). Bu savas Meml�k Devleti'nin sonu oldu. Suriye, Filistin, Misir ve Hicaz Osmanli h�kimiyetine girdi. H�lag�'nun Bagdat'i isgal etmesiyle Meml�k himayesine giren halifelik m�essesesi de b�ylece Osmanlilara ge�mis oluyordu. Nitekim Mekke serifi sehrin anahtarini Yavuz Sultan Selim'e sunarak itaatini bildirmisti. Yavuz d�nemi Osmanlilarin dogu'da ve Isl�m d�nyasi'nda en b�y�k g�� haline geldigi bir d�nemdir.

Yavuz Sultan Selim'in sekiz yil s�ren h�kimiyet devrinden sonra Osmanli tahtina oglu I.S�leyman ge�ti (1520). I.S�leyman'in 46 yillik saltanatinda Osmanli Devleti siyas�, asker� ve iktisad� a�ilardan zirveye ulasmistir. Bu sebeple dost d�sman ona Kanuni, Muhtesem, B�y�k T�rk gibi l�kaplarla hitap etmis ve tarihe de b�yle ge�mistir.

Avrupa'daki Gelismeler; Kanuni d�neminde �zellikle Avrupa'da �nemli din� ve siyas� degisiklikler s�z konusudur. G��l� Macar kralliginin Osmanli h�kimiyetine girmesinden sonra, Kutsal Roma-Cermen Imparatoru Sarlken en cidd� rakip h�line gelmis, onun olusturdugu imparatorlugun uzantisi durumundaki Avusturya Arsid�kaligi Osmanlilara sinirdas olmustur. Bu devlet ile Avrupa'nin en g��l� hanedani olacak olan Habsburglar Avrupa'yi �deta parselleyeceklerdir. Bu d�nemde g��lenmeye baslayan Protestanlik, Avrupa'da mezhep �atismalarinin siddetlenmesine sebep olmustu. Dogu Avrupa'da da Lehistan ve Ortadoks Rusya g��lenmeye baslamisti. Kanuni, Avrupa'daki siyas� ve din� �ekismelerden faydalanarak, onlarin birlesmemesine �zen g�stermis ve bunu bir devlet politikasi h�line getirmistir. Yine bu d�nemde Akdeniz'de ve Okyanuslarda g��l� bir ticar� ve iktisad� filo olusturan Ispanyol ve Portekiz donanmalari Venedik'in yerini almis g�r�n�yordu.

Belgrat'in Fethi ve Macaristan Seferi; Fatih'in Sirbistan seferinde ele ge�irilemeyen Belgrat, Avrupa i�lerine yapilacak akinlar i�in bir si�rama noktasi idi. Bu sebeple Kanuni, Macaristan seferine �iktiginda ilkin Belgrat'i kusatti ve ele ge�irdi(1521). Burayi bir �s olarak kullanan Osmanlilar artik rahatlikla Avrupa i�lerine sefer yapabilecekti. Nitekim Sarlken'e tutsak olan Fransa Krali Fransuva'yi, kendisinden yardim talep etmesi �zerine, kurtarmayi ama�layan Kanuni, 1526 yilinda karsisindaki ittifaki par�alamak amaciyla yeniden Macaristan �zerine bir sefer d�zenledi. 29 Agustos 1526'da Moha� Meydan Muharebesi ile Macar ordularini imha eden Kanuni, Budin'i (Budapeste) ele ge�irdi. Macaristan'in bir b�l�m� ilhak edildi ve kalan kismi Erdel Kralligi olusturularak Osmanli h�kimiyetine alindi.

Avusturya Seferleri; Macaristan'in ele ge�irilmesi �zerine, �len Macar krali ile akrabaligini �ne s�ren Avusturya Arsid�k� Ferdinand, Macar topraklarinda hak iddia etmis ve Budin'i isgal etmisti. Bunun �zerine Kanuni, yeniden Macaristan'a sefer d�zenledi. Budin kurtarildi. Ancak Kanuni'nin asil maksadi Viyana idi. Osmanli ordusu sehri kusatti ise de ele ge�irmeye muvaffak olamadi(1529). I.Viyana Kusatmasi'nin sonu�suz kalmasindan cesaretlenen Ferdinand, Budin'i tekrar isgal etti. Kanuni �nl� "Alman Seferi" ile mukabele ederek isgal edilen yerleri geri aldi. Ferdinand ile Istanbul'da bir anlasma yapildi. Bu anlasmaya g�re Ferdinand, Macaristan �zerinde hak talep etmeyecek ve Osmanli h�kimiyetini taniyacak ve elinde bulundurdugu Macaristan'a ait topraklar i�in de Osmanlilara vergi verecekti.(1533).

Ferdinand'in Macar kralinin �l�m�n� firsat bilerek anlasmayi bozmasi �zerine Kanuni yeniden sefere �ikti. 1562'deki bu sefer sonucunda Macaristan'da Erdel Beylerbeyligi olusturuldu. Avusturyalilar firsat bulduk�a Macar topraklarina tecav�z etmisler ve her seferinde de Osmanlilardan gerekli cevabi almislardir. Nitekim Kanuni'nin son seferi de Avusturya'ya karsi olmus ve Zigetvar Kalesi kusatilmistir (1566)

Fransa ile M�nasebetler ve Ilk Kapit�l�syon; Avrupa birligini saglamak isteyen Roma-Cermen Imparatoru Sarlken, bu maksatla Fransiz Krali Fransuva'yi esir etmisti. Kendisinden yardim isteyen kral ile iyi iliskiler kuran Kanuni b�ylece Sarlken'e karsi bir m�ttefik kazanmis oluyordu. 1535 yilinda iki �lke arasinda ticaret ve dostluk anlasmasi imzalandi. Anlasma ile her iki �lke serbest ticaret hakki elde edecek ve bu haklar iki h�k�mdarin yasadigi s�rece ge�erli olacakti. L�kin kapit�lasyon adiyla tarihe ge�ecek olan bu ticar� imtiyazlar s�rekli h�le getirilmis, sonraki devlet adamlarinin basiretsizligi sebebiyle tek tarafli islemeye baslamis ve baska devletlere de imtiyazlarin taninmasiyla Osmanli ekonomisi giderek disa bagimli h�le gelmistir.

Iranla M�nasebetler; Sah Ismail'in yerine ge�en oglu I.Sah Tahmasp, babasi gibi, Osmanlilarin d�smani olan Venedik ve Avusturya ile ittifak kurmakta bir beis g�rm�yordu.

Osmanli ordusu, Avrupa'ya sefere �iktiginda Safaviler, Dogu Anadolu topraklarina karsi saldiriya ge�iyordu. Bu sebeple, Kanuni, Irakeyn (iki Irak; Irak-i Acem ve Irak-i Arap) seferi diye bilinen bir sefere �ikti (1534-35). Tebriz ve Bagdat Osmanli topraklarina katildi. Osmanlinin Avrupa ile ilgilenmesinden yararlanan Safaviler firsat bulduk�a yeniden harekete ge�tiklerinde, b�lgeye 1555 yilina kadar Nahcivan ve Tebriz �zerine birka� kez sefer d�zenlenmistir. Osmanlilar karsisinda fazla bir varlik g�steremeyen Sah Tahmasp nihayet baris anlasmasi imzalamayi kabul etmek zorunda kalmis ve Amasya Antlasmasi (1555) ile Osmanli �st�nl�g�n� kabul ederek Bagdat, Tebriz ve Dogu Anadolu'nun Osmanli h�kimiyetinde oldugunu tasdik etmistir.

Deniz Seferleri ve Fetihler; Kanuni devri karada oldugu gibi denizlerde de b�y�k bir �st�nl�g�n saglandigi bir devirdir. Fatih'in alamadigi, St.Jean s�valyelerinin elindeki Rodos ve �evresindeki adaciklar, basarili bir kusatma sonunda ele ge�irilmis(1522), II. B�yezid zamanindan beri Akdeniz'de serbest�e faaliyet g�steren Barbaros kardeslerin devlet hizmetine alinmasiyla deniz ve kiyilarda pek �ok yer Osmanli h�kimiyetine dahil olmustur. Cezayir'i ellerinde bulunduran ve Osmanlilar adina, 1492 yilinda Ispanya'da soy kirima ugrayan Musev�leri Istanbul'a gemilerle nakleden Barbaros kardesler hakli bir �ne sahip olmuslardi. 1533 yilinda Cezayir'i Osmanlilara birakarak kaptan-i deryalik g�revini kabul eden Barbaros Hayrettin Pasa (Hizir Reis), 1538 yilinda Andrea Doria komutasindaki Ha�li donanmasini Preveze'de b�y�k bir bozguna ugratarak, Osmanlilardin Akdeniz'in tek h�kimi oldugunu b�t�n d�nyaya kabul ettirdi.

Barbaros'un �l�m�nden sonra yerine ge�en Turgut Reis de fetihlere devam etti.Nitekim St. Jean s�valyelerinin elinde bulunan Trablusgarp onun tarafindan fethedilmis (1551), Preveze'den sonraki en b�y�k deniz zaferi sayilan Cerbe Savasi sonunda Ha�li donanmasi bir kez daha hezimeti tatmistir. Sadece Akdeniz'de degil Kizil Deniz ve Hint Okyanusunda da Osmanli donanmasi faaliyette bulunmustur. Uzak denizlerde istenilen sonu�lar elde edilememisse de bu d�nemde Yemen ve Arabistan'in g�ney kiyilari ile Habesistan ele ge�irilmistir.

Kanuni'nin �l�m� ve Sonrasi; Zigetvar Muhasarasi esnasinda hastalanan Kanuni kalenin fethini g�remeden 66 yasinda �ld� (1566). Siyas�, asker� ve iktisad� bakimlardan Osmanliyi zirveye �ikaran bu b�y�k h�k�mdarin yerine ge�en ne II. Selim (1566-1574) ne de III. Murat (1574-1595) ayni evsafta kisiler degillerdi. Ancak Kanuni devrinde baslayan fetih r�zg�rlari o derece siddetliydi ki, bu h�k�mdarlar devrinde de hizini devam ettirebildi. S�phesiz bu basarilarda sadrazam Sokullu Mehmet Pasa'nin dirayetli siyasetinin de rol� b�y�kt�r. Anadolu'nun Akdeniz'e bakan kiyilarinda bir �iban basi gibi duran Venedik'in elindeki Kibris bu fetih r�zg�riyla kusatildi. Lala Mustafa Pasa komutasindaki Osmanli donanmasi adayi ele ge�irir ge�irmez (1571), buraya Anadolu'nun �esitli sancaklarindan T�rkler yerlestirildi. Artik Kibris da T�rk olmustu. Bu durumu hazmedemeyen Venedik, Ispanyol, Malta donanmalari papa ve diger bazi Avrupa devletlerinin de destegi ile harekete ge�erek b�y�k bir savas filosu olusturdular. Korent K�rfezi yakinlarinda, Inebahti �nlerinde yapilan deniz savasini Osmanlilar kaybetti (1571).

Ancak kendileri de olduk�a fazla zaiyat verdiginden, Ha�li donanmasi Osmanli kadirgalarini takip edecek durumda degildi. Sokullu kisa zamanda donanmayi yenileyerek yeniden Akdeniz'e indirdi. Venedik bu durum karsisinda yeni bir savasi g�ze alamadi ve Osmanlilara vergi vermeyi kabul etti. Kili� Ali Pasa komutasindaki donanma Tunus'u yeniden Osmanli topraklarina katti (1574). Bu esnada II.Selim �lm�s ve yerine III. Murat ge�misti. Bu padisah devrinde, Sah Tahmasp'in �l�m�yle �alkanan Iran'a savas a�ildi (1576) G�rcistan ve Azerbaycan'in b�y�k bir kisminin ele ge�irilmesiyle neticelenen ilk seferden sonra savas 15 yil s�rd�. Bu uzun savas ile daha fazla yipranmak istemeyen Osmanli Devleti ile Iran arasinda 1590'da bir baris anlasmasi yapildi. Yine bu d�nemde baslayan T�rk-Macar Savasi I.Ahmet devrine kadar devam etti. Don ve Volga nehirlerini birlestirmeyi ama�layan kanal projesi ile S�veys kanali tesebb�s�n�n mimari olan Sokullu'nun 1579'daki �l�m� ile Osmanli Devleti b�y�k bir yara almistir. �zellikle III.Murat'in oglu III.Mehmet'in (1595-1604), h�k�met islerini annesine birakip, bir k�seye �ekilmesi Osmanli'yi XVII. y�zyilda daha k�t� yillarin bekleyeceginin �deta habercisi idi.